Kupując dziecku zabawkę chcemy, aby sprawiała maluchowi dużo frajdy i była dla niego całkowicie bezpieczna.
Wyniki badań przeprowadzonych prze fundację „PRO TEST” nie napawają jednak optymizmem. Okazuje się, ze 80% spośród 50 przebadanych zabawek, przeznaczonych dla dzieci poniżej 3 roku życia, zawiera trujące substancje, takie jak: formaldehyd, PAH, ftalany, nonylofenol, metale ciężkie czy organiczne związki cyny. Natomiast 5 spośród 50 zabawek biorących udział w teście zostało uznanych za zagrażające bezpośrednio bezpieczeństwu dziecka, ze względu na zawartość łatwych do oderwania drobnych części, które maluch mógłby połknąć.
Na co w takim razie powinniśmy zwrócić szczególną uwagę przy wyborze zabawki?
Po pierwsze – poszukajmy informacji na opakowaniu:
1. Znak CE; w odniesieniu do oznakowania zabawek przepisy wymagają obecności oznakowania CE. Oznakowanie to wskazuje, że dana zabawka została wykonana zgodnie z wymogami bezpieczeństwa. Jednak nie zawsze umieszczenie tego znaku na opakowaniu stanowi gwarancję, że zabawka jest bezpieczna. Jego umieszczenie nie wymaga bowiem od producenta przeprowadzania badań. Oznacza tylko, że producent daje gwarancję, iż stosuje się do wszystkich obowiązujących go w Unii Europejskiej przepisów. Wszystko zależy więc od uczciwości producenta,
2. Nazwa i adres producenta oraz importera; konieczne jest umieszczenie na zabawce lub jej opakowaniu nazwy i adresu producenta zabawki oraz jej importera,
3. Możliwość identyfikacji zabawki; producent lub upoważniony przedstawiciel powinien zadbać o umieszczenie na zabawce lub opakowaniu nazwy typu, numeru partii, serii, modelu lub innych informacji, które umożliwią identyfikację zabawki, a także nazwy towarowej lub znaku towarowego,
4. Ostrzeżenia; zabawka powinna zostać zaopatrzona w ostrzeżenia, np. że może być użytkowana tylko pod nadzorem rodzica. Jeśli zabawka zawiera np. części magnetyczne producent powinien to wyraźnie zaznaczyć, gdyż nie jest ona wówczas odpowiednia dla niemowląt,
5. Informacja co do ograniczeń w zakresie użytkowania; powinna określać co najmniej minimalny i maksymalny wiek użytkownika, a w przypadku niektórych zabawek wymagania co do umiejętności użytkownika, jego minimalnej bądź maksymalnej wagi oraz w niektórych przypadkach komunikat, że zabawka powinna być użytkowana wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej,
6. Jeśli zabawka nie może być użytkowana przez dzieci poniżej trzech lat należy umieścić ostrzeżenie: „Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy”, lub „Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 3 lat” lub ostrzeżenie w formie symbolu graficznego,
7. Dodatkowy atut mogą stanowić certyfikaty i atesty, np. Instytutu Matki i Dziecka, Państwowego Zakładu Higieny. Nie są one obowiązkowe, jednak ich posiadanie to większe prawdopodobieństwo, że zabawka jest dla dziecka bezpieczna,
8. Instrukcja obsługi; powinna znaleźć się na opakowaniu lub wewnątrz opakowania.
Po drugie – obejrzyjmy dokładnie zabawkę. Zwróćmy uwagę:
1. Z czego została zrobiona, czy łatwo utrzymać ją w czystości,
2. Jaka jest waga zabawki – im lżejsza tym lepsza – np. zbyt ciężką grzechotką dziecko może uderzyć się w główkę,
3. Gdy zabawka posiada sznurek do ciągnięcia, nie powinien być on dłuższy niż 22 cm, by malec nie mógł owinąć go sobie wokół szyi,
4. Przyjrzyjmy się czy przedmiot, którym będzie bawić się dziecko nie posiada ostrych krawędzi lub otworków, w których mogłyby zaklinować się paluszki malca,
5. W przypadku zabawek dźwiękowych zwróćmy uwagę na to jak głośne dźwięki wydają – niektóre zabawki mają przekroczone normy hałasu, co powoduje ryzyko uszkodzenia słuchu.
6. Tworzywo, z którego wyprodukowano zabawkę nie powinno wydzielać drażniącego i nieprzyjemnego zapachu,
7. W przypadku zabawek mechanicznych należy upewnić się czy klapka, pod którą znajdują się baterie jest dodatkowo zabezpieczona przed otworzeniem, np. śrubką, by maluszek nie zdołał samodzielnie wyjąć baterii.
Po trzecie – cena zabawki też ma znaczenie:
Przed trafieniem na sklepowe półki, zabawka musi przejść szereg drogich testów, za które płaci producent. Zabawki przeznaczone dla dzieci do 3. roku życia badane są dodatkowo na zawartość metali ciężkich oraz rakotwórczych ftalanów, dzięki którym guma jest miękka (do zmiękczenia gumy można wykorzystać także droższy silikon). Dlatego im tańsza zabawka tym mniejsze prawdopodobieństwo, że została właściwie skontrolowana i tym większe, że do jej produkcji zostały użyte najtańsze, nie posiadające atestów surowce.
Po czwarte – gdzie zabawka została wyprodukowana:
Większość zabawek powstaje w Chinach (70 procent), jednak coraz częściej w polskich sklepach można znaleźć produkty rodzime, które są wytwarzane przez małe przedsiębiorstwa, a także artystów. Są to zabawki wykonane przy użyciu naturalnych surowców, których proces produkcji nie powoduje zanieczyszczeń, często całkowicie podlegające recyklingowi. Warte uwagi są też zabawki wytwarzane w krajach Globalnego Południa zgodnie z zasadami Sprawiedliwego Handlu, których kupno przekłada się na rzeczywistą korzyść dla osób zatrudnionych przy produkcji. Choć takie zabawki nie są tak popularne i powszechnie dostępne jak te plastikowe, to od pewnego czasu wraz ze wzrastającą świadomością ekologiczną konsumentów, wzrasta liczba sklepów posiadających ekologiczne zabawki w swojej ofercie.