Koń na biegunach i żaba, czyli polskie zabawki z drewna

0
168
zabawki z drewna

Powraca moda na drewniane zabawki, zepchnięte przed wieloma laty na margines przez wyroby z plastiku. Współczesne polskie zabawki drewniane często projektowane są przez artystów, posiadają świetny design, walory edukacyjne, a ich proces  produkcji nie niszczy środowiska naturalnego.

Wiele spośród współczesnych zabawek inspirowanych jest tymi starymi, klasycznymi, które również wyróżnia uroda i dobry pomysł. Za przykład znakomitego rodzimego wzornictwa może posłużyć produkowany pod koniec lat 70. w Polsce koń na biegunach, a nieco później – w latach 80. drewniana żabka, które do złudzenia przypominają i w niczym nie ustępują współczesnym, dobrze zaprojektowanym zabawkom.

Koń na biegunach – projekt: Andrzej Latos (1979)
W Polsce przełomu lat 70. i 80. powstawały małe, często rodzinne firmy, w których artyści – projektanci, wykształceni na wydziałach wzornictwa mogli urzeczywistniać swoje pomysły, przy czym technologia wykonania musiała być nieskomplikowana z powodu braku surowców i ograniczonego zaplecza technologicznego. W tego typu zakładach pracowało się na przestarzałych maszynach, a w dodatku trzeba było tak produkować, aby maksymalnie wykorzystać drewno, gdyż ze względu na kryzys surowcowy obowiązywała zasada bezodpadowej produkcji.

Mała, działająca w Warszawie prywatna wytwórnia zabawek „Anna Latos” produkowała w latach 1979-80 konie na biegunach, w które zaopatrywała chłonny rynek zabawkarski. Części składowe każdego egzemplarza wycinane były z jednej calowej deski. Wykonany z drewna sosnowego i wyprodukowany przy użyciu najprostszej technologii koń na biegunach projektu Andrzeja Latosa miał prostą geometryczną formę, a mimo to sprawiał wrażenie wyrobu o skomplikowanej konstrukcji. Zabawka wykańczana była czystym olejem parafinowym, który utwardzał i chronił produkt przed zabrudzeniem, a także pięknie uwydatniał słoje drewna.

Andrzej Latos projektował i wytwarzał także drewniane klocki pozwalające wznosić zabytkowe budowle oraz drewniane zwierzęta do ciągnięcia za sznurek.

Zabawka została doceniona nie tylko przez rodziców i dzieci. W 1986 roku, na IV Quadriennale Sztuki Użytkowej w Erfurcie (NRD) Andrzej Latos zdobył I nagrodę za projekty drewnianych zabawek, wśród których był koń na biegunach, a w 1987 roku  – I nagrodę i złoty medal za całokształt produkcji zabawkarskiej.

kon

 

Drewniana żaba do ciągnięcia – projekt: Małgorzata i Wojciech Małolepszy (1987)
Drewniana żaba do ciągnięcia została zaprojektowana przez parę artystów, absolwentów Wydziału Wzornictwa Przemysłowego ASP w Warszawie, dla ich synka, a następnie produkowali ją w swojej firmie (Studio M.P.).
Konstrukcja żabki była prosta – składały się na nią dwa drewniane elementy (drewno brzozowe naturalne i barwione) połączone przy pomocy wbudowanej osi oraz kółka, umożliwiające ciągniecie zabawki. Podczas ciągnięcia przez dziecko pyszczek żabki otwierał się naśladując ruchy prawdziwej żaby.
Zabawkę można było kupić tylko w wybranych sklepach typu Galerie. W latach 90. Żaba została uznana za produkt ekologiczny dzięki użyciu naturalnego materiału oraz bezpieczną i przyjazną formę. Z czasem żaba zaczęła być produkowana w przedsiębiorstwie Małolepszych w nowych wariantach.

W 1990 roku projekt żaby zajął I miejsce na Triennale Projektów Zabawek w Warszawie.

zabka