Jąkanie to zaburzenie mowy, które objawia się niezamierzonym przerywaniem, „zacinaniem się” i powtarzaniem wypowiedzi (sylab bądź całych słów).
Niekiedy np. podczas występów publicznych , stresu zdarza nam się „zająknąć”, jednak w większości przypadków jest to sytuacja normalna i nie ma powodów do niepokoju.
W zależności od okresu życia w jakim to zaburzenie może się pojawić mówimy o rozwojowej niepłynności mowy, jąkaniu wczesnodziecięcym lub jąkaniu.
We wczesnym okresie rozwoju mowy zacinanie się, które przypomina jąkanie jest najczęściej stanem przejściowym. Jest to tak zwana „rozwojowa niepłynność mówienia”. Dotyczy ono dzieci 2, 3-letnich, niekiedy też do 5-7 roku życia (przedział ten jest różny wg różnych specjalistów). W tym wieku dziecko jest szczególnie narażone na występowanie tego zaburzenia. Powstają bowiem dysproporcje pomiędzy tym, co dziecko chciałoby, a co może powiedzieć. Następuje gwałtowny przyrost słownictwa i częstości porozumiewania się przy ciągle jeszcze mniejszej sprawności aparatu mowy. Niepłynność ta zmniejsza się wraz z wiekiem dziecka.
W rozwojowej niepłynności mówienia dzieci powtarzają pewne elementy wypowiedzi bez napięcia emocjonalno-mięśniowego i są to zazwyczaj początkowe sylaby. Wyrazami wymawianymi niepłynnie zazwyczaj są spójniki i przyimki. Nie występuje przy tym świadomość zaburzenia.
Wyniki badań epidemiologicznych w zakresie jąkania wskazują, że u około 60% dzieci z niepłynnością mówienia, przed ukończeniem siódmego roku życia, ustępuje ona samoistnie, natomiast u 40% dzieci utrzymuje się (M.Chęciek, 1987, 2007).
Problem zaczyna pojawiać się w momencie, gdy u dziecka pojawiają się powtórzenia sylab, wyrazów połączone z trudnościami w starcie mowy, trudności z oddychaniem podczas mówienia oraz zmienioną mimikę twarzy, kiedy widzimy że dziecko zaczyna zauważać powstały problem i zaczyna mu przeszkadzać. Najprawdopodobniej mamy w tym momencie do czynienia z jąkaniem wczesnodziecięcym i należy skonsultować się logopedą, który specjalizuje się w jąkaniu.
Pamiętajmy, jeżeli nasze dziecko zaczyna się zacinać – nie przerywajmy mu, nie pospieszajmy i nie kończmy za niego zdań. Niech ma czas na spokojne wyrażenie tego, co ma nam do przekazania.
Autor: Marta Marzec
logopeda